Levertransplantatie

Soms is een transplantatie een laatste behandelmogelijkheid voor een leveraandoening. Bij een levertransplantatie wordt de zieke lever vervangen door een gezonde (donor)lever.

Om in aanmerking te komen voor een transplantatie wordt een patiënt verwezen naar een van de drie levertransplantatiecentra in Nederland. Dit zijn het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam, het LUMC in Leiden en het UMC Groningen. In Groningen worden naast volwassenen ook kinderen getransplanteerd.

Trailer Levertijd

De film 'Levertijd' geeft een beeld van levergetransplanteerden die na een vaak langdurige periode van ziekte het leven weer zo goed als mogelijk hebben opgepakt.


De wachtlijst voor een levertransplantatie

In de transplantatiecentra vindt een uitgebreide screening voor de wachtlijst plaats. Aan de hand van strikt vastgestelde criteria wordt vastgesteld of iemand in aanmerking komt voor een transplantatie en hoe hoog iemand op de wachtlijst komt. Voor de plaatsing op de wachtlijst gelden strikte criteria.

Voor mensen die een levertransplantatie moeten ondergaan bestaat een wachtlijst. Sinds 16 december 2006 wordt in Nederland gewerkt met de zogenaamde MELD–score. Deze score, waarin onder andere het bilirubinegehalte en de nierfunctie zijn verwerkt, geeft een getal waarmee het risico van overlijden wordt bepaald. De plaats op de wachtlijst wordt uitsluitend bepaald door de ernst van de ziekte en niet door de tijd die men al op de wachtlijst staat. In bijzondere situaties bestaat ook de mogelijkheid om in het buitenland getransplanteerd te worden, dit in nauw overleg met de behandelend arts en de verzekeraar.

Nederland maakt deel uit van Eurotransplant. Deze door de overheid ingestelde stichting draagt zorg voor een goede verdeling van beschikbare donorlevers in een aantal landen in Europa. De meeste donorlevers zijn afkomstig van overledenen. Orgaandonatie vindt plaats onder strikte afspraken en protocollering.

Terug naar boven

"Een levertransplantatie - Hoe doe je dat? Als patiënt?"

Vormen van transplantatie 

Er zijn verschillende vormen van levertransplantatie.

Orthotope levertransplantatie (OLT)

De zieke lever wordt in zijn geheel verwijderd en vervangen door een donorlever. Deze methode wordt het meest toegepast.

Split-livertransplantatie

Bij split-livertransplantatie wordt de donorlever in twee delen gesplitst. De grote rechter leverkwab kan aan een volwassene worden gegeven en de kleine linker leverkwab aan een kind. Omdat er maar weinig kinderlevers voor transplantatie beschikbaar zijn, wordt bij kinderen veel gebruik gemaakt van deze methode.

Auxilaire transplantatie

Bij de operatie wordt de donorlever, of een deel daarvan, naast de eigen lever van de patiënt geplaatst. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij patiënten met een acuut leverfalen. De eigen lever krijgt op deze wijze de kans om te herstellen. Indien dit inderdaad gebeurt, verschrompelt de donorlever of wordt deze verwijderd.

Levende donor levertransplantatie

Bij levende donor levertransplantatie wordt ongeveer 60% van de lever van een levende donor getransplanteerd. De lever van de donor groeit binnen een paar maanden weer aan. Deze operatie wordt in Nederland op zeer beperkte schaal uitgevoerd. Vooral voor de donoren zijn er gezondheidsrisico's aan verbonden. De kans op problemen ligt tussen 8 tot 23%. Er vindt een uitgebreide en zorgvuldige screening plaats van zowel donor als ontvanger. De praktijk leert dat deze methode slechts voor een beperkte groep toepasbaar is. Bij de levertransplantatiecentra kan specifieke informatie over dit onderwerp worden verkregen.

Dominotransplantatie

Bij zeer zeldzame ziekten, bijvoorbeeld amyloide polyneuropathie, kan de patiënt een levertransplantatie nodig hebben om te zorgen dat de betreffende ziekte niet verergert. De lever van deze patiënten is wel geschikt om als donorlever voor een andere patiënt te dienen.

Terug naar boven

Documentaire Levende donor levertransplantatie


Podcast

Wij hebben recent met onze MDL Podcast Door het oog van de Scoop een aflevering vanuit het Erasmus MC opgenomen over levende donor levertransplantaties met een patiënt, de donor en een MDL arts: https://open.spotify.com/episode/2wdECB5rqG348Lr4l8fCsN?si=odvEWVSXT0OBWfpBYiVDVg&utm_source=copy-link

Screening voor een levertransplantatie

Transplantatie screening

Of een patiënt in aanmerking komt voor een levertransplantatie wordt in eerst instantie beoordeeld door de behandelend arts in het eigen ziekenhuis. De arts bepaalt dit op basis van de ernst van de leveraandoening. Er vindt vervolgens overleg plaats met één van de drie levertransplantatiecentra. Na doorverwijzing van de patiënt vindt in het transplantatiecentrum een uitgebreide screening plaats. Behalve de leveraandoening worden bijvoorbeeld ook hart, longen en nieren onderzocht.

Bij sommige aandoeningen kan er voorafgaande aan de transplantatie een behandeling nodig zijn, bij voorbeeld bij een levercelcarcinoom.

Als de leverziekte is veroorzaakt door alcoholgebruik moet de patiënt minstens een half jaar alcoholvrij zijn en voldoende gemotiveerd zijn voor een transplantatie. Voor de beoordeling van een transplantatie speelt leeftijd geen doorslaggevende rol bij de beslissing.

Terug naar boven

 

De procedure rondom een levertransplantatie

Als het besluit is genomen dat een patiënt voor een levertransplantatie in aanmerking komt, betekent dit niet dat er gelijk geopereerd wordt. De wachttijd wordt uiteindelijk mede bepaald door het aanbod van donorlevers. Om het ziektebeloop in de gaten te houden vindt, in de tijd tussen medische vooronderzoeken en de uiteindelijke transplantatie, regelmatig (bloed)onderzoek plaats. Mede aan de hand van deze uitslagen wordt de plaats op de wachtlijst bepaald en zo nodig bijgesteld. De wachttijd wordt uiteindelijk mede bepaald door het aanbod van donorlevers.

In de wachtkamer

Als er een geschikte donorlever beschikbaar komt, wordt de patiënt opgeroepen om zo snel als mogelijk naar het transplantatiecentrum te komen. Indien de donorlever geschikt is, wordt de transplantatie in gang gezet. Tijdens de operatie wordt de zieke lever vervangen door een donorlever. Een levertransplantatie duurt gemiddeld 8 tot 12 uur. Het kan zijn dat na de oproep van de patiënt de transplantatie toch niet doorgaat omdat bij voorbeeld de donorlever in slechtere conditie was dan gedacht.

"We kenden even een goede tijd met Leo, hij ontpopte zich tot een innemend mannetje."

Complicaties bij een levertransplantatie

Tijdens of direct na een levertransplantatie kunnen complicaties optreden zoals bloedingen, infecties en lekkage van gal. De belangrijkste complicatie is echter afstoting van de donorlever. De eerste vier weken na de operatie is het risico hierop het grootst. Als in deze tijd geen afstoting heeft plaats gevonden, is de kans groot dat het lichaam de nieuwe lever heeft geaccepteerd.
Bij 60% van de transplantaties zijn er geen afstotingsverschijnselen. Na verloop van tijd vervangt het lichaam van de patiënt zelfs levercellen in de donorlever door lichaamseigen cellen.

Indien er wel sprake is van afstoting, dan kan bij 30% van de patiënten de verschijnselen worden onderdrukt door de dosering van de medicatie te verhogen of door omschakeling op een ander medicijn. Soms is als gevolg van afstoting een nieuwe transplantatie nodig.

Terug naar boven

Na de levertransplantatie

Meestal kan een patiënt na een paar dagen van de intensive care naar de gewone verpleegafdeling worden overgeplaatst. De eerste drie maanden na de transplantatie zijn de meest kritische in het genezingsproces. Afstotingsverschijnselen, infecties en bloedingen kunnen zich voordoen. De patiënt krijgt verschillende medicijnen om afstoting te voorkomen. Deze medicijnen moeten levenslang worden gebruikt. Zoals alle medicijnen kunnen ook deze medicijnen bijwerkingen hebben.

Transplantatieverpleegkundigen zijn een belangrijk aanspreekpunt voor de patiënt. In Rotterdam en Groningen zijn logeerhuizen, waar familieleden gedurende de ziekenhuisopname kunnen verblijven, tegen een kleine vergoeding.

In het eerste jaar na een transplantatie vindt regelmatig controle plaats waarbij o.a. het medicijngebruik zo nodig wordt aangepast. Na dit jaar is er meestal nog 1 maal per jaar een uitgebreide controle nodig. Het heeft tijd nodig om de moeilijke en onzekere tijd vóór, tijdens en na een transplantatie te verwerken. Voor de periode na het eerste jaar van de transplantatie hebben we een Wegwijzer Leefregels samengesteld. Na verloop van tijd kunnen mensen die getransplanteerd zijn in de regel weer een normaal leven leiden.

Terug naar boven

Bekijk de video Patiënt in Beweging


"Nu 25 jaar later ben ik nog steeds een ieder dankbaar die mij toen gesteund heeft op welk gebied dan ook."

Donorproblematiek

De Nederlandse Leverpatiëntenvereniging (NLV) is voorstander van een Actief Donor Registratiesysteem (ADR). We werken rondom orgaandonatie samen met relevante patiëntenorganisaties en andere betrokken partijen, waaronder de Nederlandse Transplantatie Stichting.

In Nederland is een tekort aan donorlevers. Helaas overlijden er patiënten op de wachtlijst, omdat niet tijdig een donorlever beschikbaar komt. De transplantatietechnieken verbeteren waardoor artsen, onder strikte voorwaarden, ook non-heartbeating donoren (hartdode donoren) accepteren. Hierdoor komen meer donoren beschikbaar. Ook worden de mogelijkheden van levende donor levertransplantatie vaker verkend.

Het dragen van een donorcodicil voorkomt vragen en onduidelijkheden aangaande orgaandonatie. Het is belangrijk dat zoveel mogelijk mensen zich registreren. Dit kan via het donorregister.

Terug naar boven

 

Interessante links

Het levertransplantatiecentrum van het UMCG

Levertransplantatie bij Erasmus MC

HPB-chirurgie bij het UMCG

Levertransplantatie in het LUMC

Nederlandse Transplantatie Stichting

E-book leven na een transplantatie van het LUMC

Leiden Transplant Talks | LUMC; webinars voor transplantatiepatiënten

EMC: Webinars voor transplantatiepatiënten

 

Terug naar boven

Contactpersoon

Voor leden van de NLV is veelal telefonisch contact met een ervaringsdeskundige mogelijk. Stuur een e-mail met uw vragen aan ofni.[antispam].@leverpatientenvereniging.nl De NLV legt contact met de ervaringsdeskundige en deze maakt per e-mail een telefonische afspraak. Bij het lotgenotencontact kunt u geen medische vragen, vragen over medicijngebruik of levensverwachting stellen. Het leven met deze aandoening staat centraal.

Deel dit artikel:

Contactgegevens

Van Boetzelaerlaan 24 J
3828 NS HOOGLAND
Tel: 085 - 27 34 988
E-mail: ofni.[antispam].@leverpatientenvereniging.nl
KvK: 40535249
Bank: NL 44 INGB 0000 361 038
ANBI: 820220619

Volg ons op

 
 

De NLV is verbonden aan:

 

De NLV is lid van:

easl-classic
 
Logo eurordis
nvh-logo 2
 
logo-world-hepatitis-alliance-small2
ern-ern-rare-liver-logo
 
patientenfederatie-nederland-logo-thumb2

ESPGHAN